Tekst w ramach akcji Bezpieczne Leki. Więcej informacji na dole wpisu.
Zmęczenie, stres, skurcze łydki w środku nocy. Brzmi znajomo? Pewnie nie raz słyszałeś, że „to na pewno brak magnezu” i że wystarczy wziąć suplementację. W aptekach półki uginają się od preparatów z magnezem, a znajomi dzielą się poradami, jakby to był witaminowy odpowiednik wody – niby każdemu potrzebny i zupełnie bezpieczny. Problem w tym, że ta powszechna wiara w magnez jako lek na wszystko może czasem narobić więcej szkody niż pożytku. Zwłaszcza jeśli Twoje nerki nie pracują tak sprawnie, jak powinny.
Dlaczego wszyscy wokół łykają magnez?
Magnez faktycznie jest niezwykle ważny – bierze udział w ponad 300 reakcjach enzymatycznych w organizmie. Wpływa na pracę serca, układ nerwowy, mięśnie i metabolizm energetyczny. Niedobór może dawać objawy: drażliwość, problemy ze snem, drganie powiek czy bolesne skurcze. To wszystko prawda. Preparaty takie jak MAGNE B6 FORTE (jeśli chcesz wiedzieć więcej, kliknij na nazwę leku) czy MAGNEFAR B6 FORTE (magnez z witaminą B6) są skuteczne w wyrównywaniu rzeczywistych niedoborów i cieszą się zasłużoną popularnością.
Problem pojawia się wtedy, gdy zaczynamy brać magnez „profilaktycznie”, bez żadnej diagnostyki, przez wiele miesięcy, a nawet lat. Bo skoro pomógł sąsiadce na stres, to i Tobie nie zaszkodzi, prawda? Otóż niekoniecznie. Organizm zdrowej osoby radzi sobie z nadmiarem magnezu – po prostu wydala go przez nerki. Ale co, jeśli nerki nie działają w pełni sprawnie?
Kiedy magnez staje się problemem dla nerek?
Wyobraź sobie taką sytuację: masz 55 lat, od lat bierzesz magnez, bo „daje energię”. Nie wiesz, że Twoja funkcja nerek powoli słabnie – to częste, zwłaszcza przy nadciśnieniu czy cukrzycy, i często przebiega bez objawów. Nerki, które normalnie wydalają nadmiar magnezu, przestają nadążać. Poziom tego pierwiastka we krwi rośnie, a Ty nawet o tym nie wiesz. Pierwsze sygnały? Senność, spadek ciśnienia, nudności. W skrajnych przypadkach – zaburzenia rytmu serca i problemy z oddychaniem.
Producenci preparatów magnezowych jasno to zaznaczają: przy ciężkiej niewydolności nerek (gdy klirens kreatyniny spada poniżej 30 ml/min) magnez jest przeciwwskazany. Ale nawet umiarkowane osłabienie funkcji nerek wymaga ostrożności i konsultacji z lekarzem. Dlatego zanim sięgniesz po kolejne opakowanie MAGNE B6 FORTE, warto wiedzieć, jak pracują Twoje nerki – wystarczy proste badanie krwi.
Mit uniwersalnego suplementu – skąd się wziął?
Przekonanie, że „magnez każdemu pomoże i nikomu nie zaszkodzi” wynika częściowo z tego, że rzeczywiste niedobory tego pierwiastka są w populacji dość częste. Stres, kawa, alkohol, niektóre leki moczopędne – to wszystko zwiększa zapotrzebowanie lub przyspiesza wydalanie magnezu. W takich sytuacjach suplementacja ma sens. Preparaty łączące magnez z witaminą B6, jak MAGNEFAR B6 FORTE, są szczególnie popularne, bo witamina B6 ułatwia wchłanianie i transport magnezu do komórek.
Ale „często potrzebny” nie oznacza „zawsze bezpieczny dla każdego”. To trochę jak z parasolem – przydaje się, gdy pada, ale noszenie go przez cały rok w plecaku to przesada. Kluczem jest rozpoznanie, czy faktycznie masz niedobór, czy tylko tak Ci się wydaje na podstawie ogólnych objawów. Zmęczenie i rozdrażnienie mogą mieć dziesiątki przyczyn – od niedoczynności tarczycy, przez anemię, po zwykły brak snu.
A co z potasem? Nie tylko magnez ma znaczenie
Warto wiedzieć, że magnez i potas ściśle ze sobą współpracują. Niedobór jednego często idzie w parze z niedoborem drugiego – szczególnie u osób przyjmujących leki moczopędne, diuretyki czy glikozydy nasercowe. W takich przypadkach lekarze czasem zalecają preparaty łączone, jak ASPARGIN (wspiera pracę serca), który dostarcza zarówno jonów magnezu, jak i potasu. To rozwiązanie sprawdza się np. w profilaktyce zaburzeń rytmu serca czy w rekonwalescencji po chorobach.
Jednak i tu obowiązuje ta sama zasada ostrożności. ASPARGIN również ma przeciwwskazania – nie należy go stosować przy ciężkiej niewydolności nerek, wysokim poziomie potasu we krwi (hiperkaliemii) ani przy zaburzeniach przewodnictwa w sercu. Samodzielne „dokładanie” potasu do diety może być równie ryzykowne jak bezkrytyczna suplementacja magnezem.
Jak rozpoznać, że naprawdę potrzebujesz magnezu?
Objawów sugerujących niedobór jest sporo: skurcze mięśni (szczególnie nocne), drganie powiek, uczucie ciągłego zmęczenia, problemy z koncentracją, wahania nastroju, kołatania serca bez uchwytnej przyczyny. Brzmi znajomo? Zanim jednak pobiegniez do apteki, zastanów się nad kilkoma rzeczami. Czy Twoja dieta jest bardzo uboga w produkty pełnoziarniste, orzechy, nasiona, zielone warzywa? Czy pijesz dużo kawy lub alkoholu? Czy stosujesz leki moczopędne albo inhibitory pompy protonowej (na zgagę)? Jeśli tak – ryzyko niedoboru rośnie.
Najrozsądniej jednak potwierdzić niedobór badaniem. Standardowe oznaczenie poziomu magnezu we krwi nie zawsze oddaje pełny obraz (większość magnezu znajduje się wewnątrz komórek), ale daje pewien punkt wyjścia. Lekarz może też ocenić funkcję nerek i doradzić, czy suplementacja jest w Twoim przypadku bezpieczna. Jeśli wyniki są w normie, a objawy utrzymują się – warto szukać innej przyczyny zamiast zwiększać dawki.
Czy można przedawkować magnez z tabletek?
U zdrowej osoby z prawidłowo pracującymi nerkami – trudno, ale nie niemożliwe. Organizm zazwyczaj pozbywa się nadmiaru przez układ moczowy. Dlatego najczęściej jedynym skutkiem ubocznym nadmiernej suplementacji jest… biegunka. Magnez w dużych dawkach działa osmotycznie na jelita – przyciąga wodę i rozluźnia stolec. To nawet wykorzystuje się terapeutycznie przy zaparciach.
Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy nerki nie nadążają z wydalaniem. Wtedy magnez może się kumulować, a objawy zatrucia rozwijają się stopniowo: nudności, senność, osłabienie odruchów, spadek ciśnienia. W skrajnych przypadkach – zaburzenia rytmu serca i depresja oddechowa. Dlatego osoby z jakimikolwiek problemami nerkowymi powinny traktować magnez jak lek, nie jak niewinną witaminkę.
Magnez to ważny pierwiastek i jego suplementacja może być bardzo pomocna – ale nie dla każdego i nie bez ograniczeń. Zanim zaczniesz brać MAGNE B6 FORTE, MAGNEFAR B6 FORTE czy ASPARGIN „na wszelki wypadek”, upewnij się, że rzeczywiście masz niedobór i że Twoje nerki są w stanie poradzić sobie z dodatkową dawką. Pamiętaj, że zmęczenie i skurcze mogą mieć wiele przyczyn – magnez nie jest uniwersalnym rozwiązaniem. Jeśli suplementujesz się od miesięcy bez konsultacji lekarskiej, rozważ proste badanie krwi. Czasem mniej znaczy więcej, a ostrożność w przypadku suplementów jest równie ważna jak przy lekach na receptę.
Ten artykuł powstał w ramach akcji Bezpieczne Leki, która ma na celu poszerzać wiedzę Pacjentów w temacie bezpieczeństwa stosowania leków. Organizatorem akcji jest portal Leki.pl. Więcej informacji na www.BezpieczneLeki.pl.
Bibliografia
- MAGNE B6 FORTE – Charakterystyka Produktu Leczniczego
- MAGNEFAR B6 FORTE – Charakterystyka Produktu Leczniczego
- ASPARGIN – Charakterystyka Produktu Leczniczego