Zapalenie zatok generuje uciążliwe objawy, stanowiąc dolegliwość wywierającą znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Symptomy charakterystyczne dla tego schorzenia kreują jego obraz kliniczny, niejednokrotnie skłaniający do konsultacji lekarskiej oraz podjęcia stosownych środków terapeutycznych. Warto zweryfikować podłoże przyczynowe dolegliwości powstających w obrębie zatok. Poznanie przyczyn umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia, jak również zniwelowanie ryzyka nawrotów choroby. Co wpływa na wystąpienie zapalenia zatok i w jaki sposób można go uniknąć?
CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ ZAPALENIE ZATOK?
Omawiana dolegliwość aktywuje kilka objawów, które wydają się wysoce specyficzne, podnosząc skuteczność i trafność procesu diagnostycznego. Wśród najbardziej charakterystycznych symptomów stanu zapalnego w zatokach należy wyróżnić (1,2,3):
- zaburzenie drożności nosa
- obecność wydzieliny, pojawiającej się w jamie nosowej lub spływającej po tylnej ścianie gardła
- ból i dyskomfort w obrębie twarzy
- zaburzenia węchu
- zmiany uwidaczniające się w badaniu endoskopowym i tomograficznym (polipy w jamie nosowej)
Można zatem uznać, że w odniesieniu do schorzenia, jakim jest zapalenie zatok objawy umożliwiają szybką i trafną diagnozę, co z kolei bezpośrednio implikuje możliwość podjęcia skutecznej terapii. Warto dodatkowo pamiętać, że w procesie diagnostycznym należy uwzględnić weryfikację podłoża alergicznego – stanowi ono bowiem jedną z przyczyn powstawania zapalenia zatok. Utrzymujący się, przewlekły nieżyt nosa może więc skutkować zaburzeniami w obrębie zatok przynosowych – etiologia zapalenia zatok nawiązuje do kataru alergicznego, jako jednej z jego przyczyn (1,4).
ZAPALENIE ZATOK NA TLE ALERGICZNYM
Alergie o rozmaitej przyczynowości stają się fundamentem długo utrzymującego się nieżytu nosa. Niepokój powinno wzbudzić wystąpienie objawów, wśród których dominującymi okazują się uczucie blokady nosa, kichanie i świąd oraz obecność wydzieliny w jamie nosowej. Jeśli symptomy te nie słabną, towarzysząc pacjentowi przez okres około czterech tygodni, można uznać że cierpi on na przewlekły, alergiczny nieżyt nosa. W podobnej sytuacji niezbędne staje się podjęcie leczenia, w celu zniwelowania uciążliwych przejawów alergii i uniknięcia konsekwencji, w postaci zapalenia zatok na tle uczuleniowym (4).
Mechanizm powstawania zapalenia zatok w wyniku kataru alergicznego można zobrazować następującymi po sobie etapami (3):
- Upośledzenie wentylacji zatok spowodowane niedrożnością nosa wskutek kataru.
- Niewystarczająca ilość tlenu docierająca do zatok przynosowych.
- Destrukcja nabłonka wyściełającego zatoki.
- Stworzenie optymalnych warunków do rozwoju i namnażania drobnoustrojów oraz bakterii.
- Gromadzenie śluzu oraz obrzęk i narastający proces zapalny.
JAK LECZYĆ ALERGICZNE ZAPALENIE ZATOK?
Metody terapii omawianego schorzenia uzależnione są od jego podłoża oraz stopnia nasilenia objawów – w celu zaprojektowania efektywnej drogi terapeutycznej niezbędne staje się indywidualne rozpoznanie. Warto jednak podkreślić, że w każdej postaci zapalenia zatok, również w odniesieniu do etiologii alergicznej, skuteczne i pomocne okazuje się regularne płukanie jam nosowych przy użyciu soli fizjologicznej. Ułatwia ono usuwanie zalegającej wydzieliny, jak również niweluje obecność drobnoustrojów, będących przyczyną stanu zapalnego (3).
W alergicznym zapaleniu zatok kluczowe staje się także ograniczenie nieżytu nosa, będącego bodźcem do rozwoju stanu zapalnego w zatokach. Usunięcie przyczyny, jaką jest wspomniany katar ogranicza ryzyko nawrotów choroby i znacznie poprawia jakość codziennego funkcjonowania pacjenta. Wśród działań o charakterze leczniczym, kierowanych na przewlekły nieżyt nosa o podłożu alergicznym wymienia się preparaty glikokortykosteroidowe, stosowane donosowo. Ich działanie wspomagane jest lekami antyhistaminowymi, podawanymi doustnie lub miejscowo. Warto również pamiętać o ograniczeniu ekspozycji pacjenta na uczulający bodziec – podjęte środki terapeutyczne powinny wpłynąć na zmniejszenie objawów, przywracając zatokom optymalne warunki funkcjonowania (4). Przeczytaj szerszy artykuł na ten temat na hitaxafast.pl
1. Krzeski A. Klasyfikacja zapaleń zatok przynosowych i zalecenia Europejskiego Towarzystwa Rynologicznego. Postępy chirurgii głowy i szyi. 2008(1):19-26
2. Krzeski A, Jędrusik A. Współczesne poglądy na alergiczne grzybicze zapalenie błony śluzowej jamy nosowej i zatok przynosowych. Alergia Astma Immunologia. 2001;6(2):65-68
3. Pilarska M. Zapalenie zatok. Dostęp online: http://www.aptekamedia.pl/files/UserFiles/file/2014/11/Zapalenie%20zatok.pdf Data dostępu: 11.03.2017
4. Rapiejko P, Jurkiewicz D. Przewlekły alergiczny nieżyt nosa. Alergoprofil. 2014;10(3):3-11